ویتامین‌ها و مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری

دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن در تمام طول زندگی لازم و ضروری است اما این موضوع در دوران بارداری اهمیت بیشتری پیدا می کند. اگرچه دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی از غذاها و منابع طبیعی گزینۀ مناسب‌تری به نظر می‌رسد، اما در دوران بارداری ممکن است تأمین میزان مورد نیاز بدن شما از طریق مواد غذایی و منابع طبیعی امکان‌پذیر نباشد. به همین دلیل توصیه می شود که تمام زنان باردار حداقل سه ماه پیش از بارداری، مصرف مولتی‌ویتامین‌های بارداری را در کنار اصلاح رژیم غذایی آغاز کنند. مولتی‌ویتامین‌های بارداری معمولاً حاوی مقادیر کافی از مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز بدن در دوران بارداری هستند. با این حال، ممکن است پزشک با توجه به شرایط جسمی و سلامت شما، مکمل‌های فولیک اسید و آهن مجزا را برای شما تجویز کند. در هر صورت هیچ مکمل یا ویتامینی را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید. همچنین میزان مصرف مولتی‌ویتامین تجویزی را مطابق دستور پزشک دنبال کنید و از افزایش دز مصرفی مولتی‌ویتامین‌ها خودداری کنید.

مطلب مرتبط: مکمل‌های پس از زایمان ،ویتامین های مورد نیاز بدن پس از زایمان

فولیک اسید و فولات

فولیک اسید ویتامین (B9) یکی از ویتامین‌های ضروری در دوران بارداری است. فولیک اسید نقش مهمی در پیشگیری از نقص‌های مادرزادی مانند نقص‌های لولۀ عصبی دارد. کمبود فولیک اسید در مادران باردار با خطر تولد نوزاد با وزن پایین یا زایمان زودرس نیز همراه است شروع مصرف فولیک اسید از یک تا سه ماه قبل از بارداری تا پایان بارداری به تمام زنان باردار توصیه می‌شود. در یک بارداری کم‌خطر و سالم، مادر باید روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید مصرف کند. اگر قبل از باردار شدن فولیک اسید مصرف نمی‌کردید، به محض اطلاع از بارداری باید با مشورت پزشک مصرف آن را شروع کنید. همچنین فولات که شکل طبیعی فولیک اسید است در سبزیجات مانند کلم‌بروکلی و چغندر و حبوبات مثل نخود و عدس وجود دارد. مصرف غذاهای حاوی فولات به تنهایی میزان فولات مورد نیاز بدن را در دوران بارداری تأمین نمی‌کند و به همین دلیل، مصرف مکمل فولیک اسید در کنار مصرف منابع طبیعی فولات لازم است.

مطلب مرتبط: منابع غذایی سرشار از اسید فولیک برای تامین نیاز بدن به فولات

ویتامینD

ویتامین D میزان کلسیم و فسفات بدن را تنظیم می‌کند که برای سالم ماندن استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. مصرف ویتامین D در دوران بارداری کمک می‌کند تا نوزاد شما برای ماه‌های اول زندگی ویتامین D کافی داشته باشد. کمبود ویتامین D باعث بروز مشکلاتی در استخوان نوزاد و نرمی استخوان می‌شود. بنابراین بهتر است قبل از اقدام برای بارداری به پزشک خود مراجعه نموده و ازطریق آزمایش از میزان ویتامین D خود آگاه شوید. ویتامین  Dدر بدن از طریق تابش نور خورشید تولید می‌شود. از طرفی عواملی مانند تجمع ‌رنگ‌دانه‌ها در پوست، چاقی و اضافه وزن و استفاده از ضد آفتاب بر توانایی تولید ویتامین D توسط بدن تأثیر می‌گذارد. به همین خاطر مصرف روزانه ۱۰ میکروگرم مکمل ویتامین D در دوران بارداری توصیه شده است. منابع غذایی ویتامین D شامل مواد غذایی مانند ماهی، تخم‌مرغ، قارچ و شیر غنی شده می باشد. اما مصرف این مواد غذایی در تأمین ویتامین D لازم برای زن باردار کافی نیست و لازم است که در طول بارداری از مکمل‌های حاوی ویتامین D استفاده کنید.

مطلب مرتبط: نقش ویتامین D در بدن و بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین D

آهن

کمبود آهن موجب کم‌خونی و احساس خستگی شدید در مادر می‌شود. کم‌خونی با زایمان زودرس، وزن پایین نوزاد هنگام تولد، اوتیسم و افزایش مرگ‌ومیر مادران نیز ارتباط دارد، بنابراین دریافت آهن کافی در طول بارداری بسیار ضروری است. از جمله منابع آهن می توان گوشت قرمز، عدس، اسفناج و نخود را نام برد. با این حال، بهتر است برای جذب آهن بیشتر از منابع حیوانی مانند گوشت قرمز استفاده کنید چراکه جذب آهن از منابع گیاهی به اندازۀ کافی انجام نمی‌شود. در بسیاری از موارد به دلیل کمبود آهن مادر، دریافت آهن مورد نیاز در دوران بارداری از طریق مواد غذایی امکان‌پذیر نیست و بهتر است مادر روزانه مقدار مشخصی از مکمل‌های آهن مصرف کند. به طور معمول، دز مورد نیاز مادر باردار ۲۷ تا ۴۰ میکروگرم آهن در روز است. مصرف بیش از ۶۰ میکروگرم آهن در روز ممکن است باعث تداخل جذب روی در بدن شود، به همین دلیل، مکمل‌های حاوی آهن را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید. مصرف مکمل‌های آهن با معدۀ خالی توصیه نمی‌شود. برای جذب بهتر آهن مواد غذایی حاوی آهن یا مکمل‌های آهن را با مواد و نوشیدنی‌های حاوی ویتامین c مثل آب پرتقال مصرف کنید. همچنین مصرف مکمل‌ها همراه با چای، قهوه یا شیر می‌تواند باعث اختلال در جذب آهن شود. مکمل‌های آهن ممکن است سبب ایجاد حالت تهوع و یبوست یا درد معده در شما شود. اگر در مصرف مکمل‌ها مشکلی دارید بهتر است با پزشک خود درمیان بگذارید و به هیچ عنوان بدون مشورت پزشک مکمل‌های آهن را قطع نکنید.

مطلب مرتبط:  کم خونی فقر آهن و نکات تغذیه ای مناسب جهت کنترل کم خونی

کلسیم

کلسیم برای تشکیل استخوان و دندان‌های جنین لازم و ضروری است. دریافت میزان کافی کلسیم در پیشگیری از عوارض بارداری مانند مسمومیت حاملگی یا فشارخون حاملگی نقش مهمی دارد. در طول بارداری و به خصوص در ماه‌های آخر، سهم بیشتری از کلسیم دریافتی مادر در بدن جنین ذخیره می‌شود و در صورت جذب نکردن کلسیم کافی ممکن است ذخایر کلسیم مادر کاهش پیدا کند و مشکلاتی از جمله پوکی استخوان برای مادر به همراه داشته باشد. توانایی جذب کلسیم بدن مادر در طی بارداری افزایش میابد، به همین خاطر، مصرف مواد طبیعی حاوی کلسیم در دوران بارداری برای تأمین کلسیم مورد نیاز بدن مادر کافی است. از جمله منابع کلسیم می توان شیر، ماست، کلم، اسفناج، کرفس و میوه‌هایی مانند زردآلو را نام برد. قرار دادن این مواد در رژیم غذایی دوران بارداری می‌تواند در تأمین کلسیم مورد نیاز بدن مادر مؤثر باشد.

مطلب مرتبط: نقش کلسیم دربدن و علائم کمبود کلسیم در افراد

روی و مکمل روی

کمبود روی در مادر باردار می‌تواند خطرهای جدی برای جنین به همراه داشته باشد.مطالعات نشان داده است که کمبود روی در مادر باردار سبب ناهنجاری‌های مادرزادی و رشد غیرطبیعی مغز در جنین می‌شود. همچنین کمبود روی در مادر عوارضی مانند زایمان زودرس و مسمومیت حاملگی و احتمال تولد نوزادن کم‌وزن با وزنی کمتر از دو کیلوگرم را نیز می تواند به همراه داشته باشد . آهن و روی در جذب با یکدیگر رقابت دارند، به همین دلیل، جذب زیاد آهن ممکن است منجر به کمبود روی در بدن مادر شود. بنابراین مادران بارداری که مکمل آهن مصرف می‌کنند باید برای اطمینان از دریافت میزان روی کافی بدنشان، مکمل روی دریافت کنند.  منابع روی شامل غلات کامل، حبوبات و مغزها می باشد. همچنین مواد غذایی پروتئینی مانند گوشت، قارچ و کنجد نیز منابع بسیار خوبی برای تأمین روی مورد نیاز بدن مادر محسوب می‌شود. همچنین در بیشتر مولتی‌ویتا‌مین‌های بارداری، میزان کافی روی یا زینک وجود دارد، اما بهتر است مادر تحت نظر پزشک در دوران بارداری از مکمل‌های حاوی روی استفاده کند.

ید

در طی بارداری نیاز به ید در بدن افزایش می‌یابد. ید در کارکرد هورمون تیروئید و رشد سیستم عصبی جنین نقش مهمی دارد. زنان مبتلا به کمبود ید یا مبتلا به پرکاری تیروئید، در معرض خطر مشکلات رشد جنین هستند. زنان باردار به ۲۲۰ میکروگرم ید در روز نیاز دارند. در ایران مواد غذایی گیاهی و حیوانی از نظر ید فقیر هستند. به همین دلیل، مصرف میزان کافی نمک تصفیه‌شده ید‌دار یا مکمل‌های ید با نظر پزشک ضروری است. برخی از مولتی‌ویتامین‌های بارداری حاوی مقادیر لازم ید برای مادران باردار می باشند. اگر مشکل تیروئید دارید، حتماً با پزشک خود در مورد مصرف ید مشورت کنید.

امگا 3

اسیدهای چرب امگا 3 نقش اساسی در رشد مغز و چشم های نوزادان ایفاء می کنند. پزشکان توصیه می کنند بانوان باردار علاوه بر مصرف مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 نظیر ماهی، دو روز در هفته 300 میلی گرم مکمل امگا 3 مصرف کنند.

مطلب مرتبط: منابع امگا ۳ ؛ فهرستی از مواد غذایی سرشار از امگا ۳

برای بهرمندی از رژیم غذایی آنلاین دکتر رویا خادمیان بر روی لینک زیر کلیک کنید:

دریافت رژیم غذایی اینترنتی دکتر رویا خادمیان