علائم کمبود ید و تاثیر آن بر سلامت بدن

در بدن مصرف کننده اصلی ید غده تیروئید می باشد. این غده از ید برای تولید هورمون‌ های تیروئید استفاده می‌ کند. این هورمون ‌ها در متابولیسم (سوخت و ساز) بدن و رشد استخوان ‌ها و تکامل مغز در قبل و بعد از تولد نقش دارند. کمبود ید سبب اختلال در عملکرد غده تیروئید می شود. غده تیروئید در جلوی گردن قرار دارد. این غده دو نوع هورمون به نام های T3 (تری یدوتیرونین) و T4  (تیروکسین) ترشح می کند. عملکرد تیروئید توسط غده دیگری به نام هیپوفیز تنظیم می شود. هیپوفیز که در مغز قرار دارد با ترشح هورمونی به نام TSH (هورمون محرک تیروئید) سبب افزایش ترشح هورمون های غده تیروئید می شود.

مقدار ید مورد نیاز بدن چقدر است؟

ید در بدن ساخته نمی‌ شود. بنابراین نیاز بدن به آن باید با مصرف مواد غذایی یا مکمل تامین شود. میزان نیاز به این ماده معدنی در شیرخواران زیر 6 ماه، شیرخواران 12-7 ماه، کودکان 8-1 سال، کودکان 13-9 سال و بزرگسالان به ترتیب 110، 130، 90، 120 و 150 میکروگرم است. در دوران بارداری نیاز به این ماده مغذی 50 درصد افزایش میابد. کمبود ید در زنان باردار سبب  اختلال در رشد جنین و اختلال در تکامل مغز می ‌شود. در دوران شیردهی نیز باید 290 میکروگرم از این ماده معدنی دریافت شود. شیرخواران ید مورد نیاز خود را از شیر مادر، شیر خشک و غذاهایی که با شروع تغذیه تکمیلی می ‌خورند تامین می کنند.

چگونگی تعیین میزان ید بدن

پزشک از طریق آزمایش ادرار می‌ تواند میزان دریافت این ماده معدنی را در روزهای اخیر بررسی کند. اما این آزمایش میزان ید دریافتی در طولانی مدت را نشان نمی ‌دهد. با این حال، از طریق اندازه ‌گیری میزان ید ادرار می ‌توان گروه‌ هایی از افراد را که در معرض کمبود ید قرار دارند شناسایی کرد.

چه کسانی بیشتر در معرض کمبود ید قرار دارند

• زنان باردار
• افرادی که در کشورهایی زندگی می‌کنند که ید بسیار کمی در خاکشان وجود دارد مانندآسیای جنوبی، آسیای جنوب شرقی، نیوزلند و کشورهای اروپایی.
• افرادی که از نمک‌های یددار استفاده نمی‌کنند.
• افرادی که از رژیم‌های گیاهخواری پیروی می کنند.

از طرفی دیگر، کمبود ید در ایالات متحده‌ی آمریکا بسیار نادر است زیرا مقدار کافی ید در محصولات غذایی‌شان وجود دارد.

علائم کمبود ید:

یکی از اولین علائم کمبود ید تورم در گردن است که گواتر نامیده می شود و به معنای غده تیروئید ملتهب می باشد. گاهی اوقات نیز در غده تیروئید ندول ‌هایی ایجاد می‌ شود که سبب اختلال در عملکرد تنفس و بلع می شود. گواتر به دلایل مختلف ایجاد می شود و همیشه کمبود ید علت بروز آن نیست. بنابراین برای کشف علت دقیق ابتلا به گواتر باید به پزشک مراجعه کنید. از دیگر علائم کمبود ید می توان به افزایش وزن بی دلیل، احساس ضعف و خستگی، ریزش مو، خشکی پوست، احساس سردی، تغییر ضربان قلب و مشکل در یادگیری و به خاطر سپردن اشاره نمود.

کم‌ کاری تیروئید:

یکی از شایع‌ ترین نتایج کمبود ید کم‌ کاری تیروئید و کاهش تولید هورمون توسط این غده است. در برخی موارد کم‌کاری تیروئید با گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید) همراه می شود. علائم کم‌ کاری تیروئید عبارتند از: ریزش مو، خشکی پوست، احساس سرما، خستگی، یبوست، افسردگی و افزایش وزن. علائم بیماری ممکن است بعد از سال‌ ها ظاهر شوند.

مطلب مرتبط: کم کاری تیروئید ، علت بروز بیماری و علائم و نشانه های آن

منابع غذایی ید:

این ماده معدنی در تخم‌مرغ، لبنیات (شیر، ماست و پنیر)، غذاهای دریایی و نمک یددار یافت می شود. به منظور حفظ خواص نمک یددار باید آن را در ظرف دربسته و در محلی دور از نور مستقیم خورشید یا رطوبت قرار داد. این نمک باید در ظروف بدون منفذ که نور از آن ها عبور نمی کند نگهداری شود. هر چقدر مدت زمان نگهداری نمک یددار طولانی تر باشد میزان ید درون آن به میزان بیشتری کاهش پیدا می کند. به همین دلیل بهتر است این نمک را حداکثر تا 6 ماه پس از خرید مصرف نمود. در هنگام طبخ غذا باید نمک یددار را در اواخر پخت به غذا افزود تا مقدار بیشتری از این ماده معدنی در غذا باقی بماند. معمولاً نمک اضافه شده به غذاهای فرآوری شده مانند چیپس و سوپ‌ های آماده فاقد این ماده مغذی است.

مطلب مرتبط: مواد غذایی مفید و مضر برای کم کاری تیروئید

مکمل درمانی ید:

بسیاری از مکمل ‌ها حاوی ید هستند. قبل از مصرف مکمل این ماده معدنی با متخصص تغذیه مشورت کنید. بزرگسالان نباید روزانه بیش از 1100  میکروگرم از این ماده مغذی را دریافت کنند. در حال حاضر اطلاعات دقیقی در مورد مفید بودن دریافت این مکمل توسط کودکان وجود ندارد. دریافت بیش از حد این ماده معدنی می‌ تواند علائمی ایجاد کند که مشابه علائم ناشی از کمبود آن است. هم کمبود و هم دریافت زیاد این ماده مغذی می ‌تواند سبب بروز گواتر شود. سایر علائم دریافت بیش از حد عبارتند از: نبض ضعیف، تهوع، استفراغ، اسهال و حتی کما.

تاثیر مکمل ید بر روی سایر داروهای مصرفی:

اگر شما از داروهای ضدپرفشاری خون و داروهای دیورتیک یا ادرار آور (مانند آمیلوراید، اسپیرونولاکتون و تریامترن) استفاده می کنید مکمل های ید می توانند سبب افزایش پتاسیم خون تا سطوح نامناسب شوند. دریافت مکمل های ید همراه با داروهایی که برای درمان پرکاری تیروئید تجویز می شوند می تواند سبب کاهش بیش از حد هورمون تیروئید شود.

به منظور بهره مندی از رژیم غذایی آنلاین دکتر رویا خادمیان بر روی لینک زیر کلیک کنید:

رژیم غذایی آنلاین