رژیم غذایی مایعات چیست و چه زمانی استفاده می شود؟
رژیم غذایی مایعات چیست و چه زمانی استفاده می شود؟
رژیم غذایی مایعات همانطور که از نامش پیداست رژیمی است که تمام یا بخش زیادی از برنامه غذایی در آن به مصرف نوشیدنی ها اختصاص داده می شود. امکان کاهش وزن با رژیم مایعات مانند رژیم های غذایی دیگر که دریافت کالری روزانه را کم می کنند، وجود دارد. همچنین، این رژیم معمولا به افرادی اختصاص داده می شود که تحت درمان یا عمل جراحی مهم پزشکی قرار گرفتند یا توانایی خوردن غذاهای جامد را ندارند.
انواع رژیم غذایی مایعات
- مایعات شفاف: همانطور که از نامش پیداست شامل مایعات روشنی مانند آب، آبمیوه های شفاف، عصاره استخوان و … است.
- مایعات کامل: در این برنامه غذایی سبزیجات و میوه های آب گرفته شده و سوپ ها و غلات پخته پوره شده مجاز است.
چای و قهوه در هر دو برنامه غذایی مجاز هستند. همچنین می توانید شیر و جایگزین های شیر مانند شیر بادام و سویا را استفاده کنید.
رژیم غذایی مایعات صاف
این رژیم شامل آن دسته از مواد غذایی است که در دمای اتاق به صورت مایع صاف و شفاف هستند و در دستگاه گوارش حداقل باقیمانده را ایجاد می کنند.
هدف:
- تامین مایعات و الکترولیت ها به منظور جلوگیری از کم آبی بدن
- به حداقل رساندن عمل هضم و تحریک دستگاه گوارش
موارد کاربرد:
- در مرحله اول انتقال رژیم غذایی از تغذیه وریدی به تغذیه از راه دهان
- اولین رژیم غذایی پس از جراحی
- جهت آماده سازی روده برای برخی آزمایش ها (مانند کولونوسکوپی) یا انواع جراحی
- در بیماران ناتوان و بسیار ضعیف یا دچار سوء تغذیه به عنوان اولین مرحله تغذیه از راه دهان
- در برخی اختلالات حاد دستگاه گوارش(مانند التهاب معده یا لوزالمعده)
کفایت تغذیه ای:
- این رژیم به طور متوسط می تواند ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلوکالری انرژی، ۵ تا ۱۰ گرم پروتئین، ۱۲۰ تا ۱۳۰ گرم کربوهیدرات و مقدار بسیار کمی چربی فراهم سازد.
- این رژیم از نظرانرژی و مواد مغذی، محدود است و فقط می تواند مایعات، مقدارکمی کالری و الکترولیت را تامین کند.
- استفاده از این رژیم بیش از ۲ روز به عنوان تنها منبع غذایی می تواند خطر بروز کمبود مواد مغذی را افزایش دهد.
- انتخاب نوع مایعات در این رژیم بستگی به شرایط بالینی بیمار دارد. برای تامین آب مورد نیاز و رفع تشنگی بیمار، رژیم باید در وعده های متعدد تجویز شود.
- برخی از بیمارانی که نیاز به جراحی دارند، نوشابه های گازدار و بعضی آبمیوه ها را نمی توانند تحمل کنند.
رژیم غذایی مایعات کامل
هدف:
تغذیه بیمار از راه دهان به نحو قابل تحمل، به منظور تأمین نیازهای غذایی در دوره بیماریهای حاد و یا زمانی که بیمار قادر به جویدن و یا بلع مواد جامد نیست.
موارد کاربرد:
1. جراحی دهان و شکستگی فک
2. جراحی پلاستیک صورت و گردن
3. بعد از اعمال جراحی دیگر در مرحلۀ انتقال از رژیم محدود از فیبر یا رژیم معمولی
4. در بیماران با تنگی مری
کفایت تغذیه ای:
این رژیم چنانچه به خوبی تنظیم شود، می تواند نیازهای بیمار را تأمین کند. به کمک میان وعده می توان کیفیت آن را افزایش داد.
مطلب مرتبط: چگونه رژیم غذایی کاهش وزن طولانی مدت داشته باشید
رژیم غذایی مایعات
اهداف تغذیه ای
برنامه های غذایی که کاملا از مایعات تشکیل می شوند معمولا کالری و مواد مغذی کمی دارند. هدف معمولا 1500 کالری و 45 گرم پروتئین است. این برنامه غذایی مقدار زیادی فیبر، ویتامین، مواد معدنی در خود ندارد ولی در طولانی مدت منجر به کمبودهای تغذیه ای می شود.
چه کسانی باید رژیم غذایی مایعات را امتحان کنند؟
توجه داشته باشید که رژیم غذایی مایعات یکی از محدودکننده‌ترین برنامه‌های غذایی موجود است. این رژیم به کاهش وزن سریع کمک می‌کند اما به یک قیمت! از آنجا که این رژیم مغذی بنظر نمی‌رسد، پیروی از یک رژیم غذایی مایعات برای طولانی مدت، به کمبودهای تغذیه‌ای منجر خواهد شد. به همین دلیل است که اکثر رژیم‌های غذایی مایعات، فقط برای ۳ تا ۱۰ روز طول می‌کشند.
شما قبل از امتحان این برنامه غذایی باید از سلامت خودتان مطمئن شوید. ما توصیه می‌کنیم که قبل از شروع یک رژیم مایعات با پزشکتان مشورت کنید. افرادی که دارای مرض چاقی هستند، بهترین کاندیدها برای یک رژیم غذایی مایعات می‌باشند. معمولا دو وعده غذایی با مایعات جایگزین می‌شود. کسانی که باید برای یک رویداد خاص، وزن کم کنند نیز می‌توانند یک رژیم غذایی مایعات سه روزه را امتحان کنند. از بین تمام برنامه‌های رژیم مایعات، رژیم سه‌روزه، بی خطرترین و مطمئن‌ترین آنهاست.
غذاهای مجاز در اینگونه برنامه های غذایی
- تمام انواع آب میوه و سبزیجات ( بدون دانه های میوه)
- پوره میوه ها و سبزیجات
- شیر
- شیر سویا یا بادام
- ماست
- تخم مرغ تنها قسمت های مایع و عسلی شده
- عسل
- قهوه
- چای
- نوشابه
- نوشیدنی انرژی زا
- آب
- غلات پوره شده
- آب گوشت و عصاره استخوان
- سوپ خامه ای شده ( بدون قطعات گوشت و سبزیجات )
- شکر
- ژلاتین طعم دار
- بستنی ساده
- ماست یخ زده
نمونه رژیم غذایی مایعات
در ادامه نمونه یک برنامه غذایی که در آن فقط از مایعات استفاده شده ارائه می شود. توجه داشته باشید این نوع برنامه غذایی به هیچ وجه برای افرادی که مشکلی ندارند و تنها هدفشان کاهش وزن است مناسب نیست. این برنامه حدودا 2000 کالری دارد اما شما می توانید با توجه به نیاز خود و اشتهایی که دارید مقادیرش را تغییر دهید.
صبحانه:
- یک فنجان آب میوه
- یک فنجان غلات پوره شده
- یک لیوان آب یا یک فنجان قهوه
- میان وعده صبح
- یک فنجان میوه پوره شده
- یک فنجان چای
نهار:
- یک فنجان سبزیجات پوره شده
- یک فنجان شیر یا شیر سویا
- یک فنجان آب مرغ، گوشت یا سبزیجات
- عصرانه
- یک فنجان بستنی
- یک لیوان آب
شام:
- یک فنجان پوره میوه
- یک فنجان سوپ خامه ای شده
- یک لیوان آب میوه
- یک لیوان آب
- یک لیوان شیر گاو یا شیر سویا
میان وعده شبانه:
- یک فنجان ماست
- یک فنجان آب میوه
- یک لیوان آب
مضرات رژیم مایعات چیست؟
رژیم مایعات، جزو رژیم‌های لاغری پرطرفدار غربی است که تنها در صورتی می‌تواند موفق باشد که تمام ریزمغذی‌های روزانه بدن را تامین کند و تغییر چشمگیری در کاهش کالری دریافتی به وجود نیاورد.
رژیم‌های کم‌کالری مانند برخی از رژیم‌های مایعات که تنها ۴۰۰ تا ۸۰۰ کیلوکالری انرژی در طول روز به بدن می‌رسانند، نمی‌توانند تامین‌کننده تمام ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن باشند.
این رژیم‌ها، تنها در شرایط خاص و زیر نظر پزشک، آن هم با تجویز مکمل‌های غذایی توصیه می‌شوند.
شاید بتوان از خستگی‌های مفرط، سرگیجه، ریزش مو، ابتلا به سنگ کیسه صفرا و آسیب‌های قلبی و عروقی، به‌عنوان مهم‌ترین عوارض پیروی از رژیم‌های مایعات سخت و افراطی نام برد.
عدم مصرف میوه‌ها و سبزی‌های کامل در رژیم‌های مایعات، می‌تواند کاهش دریافت فیبر غذایی در طول روز و ابتلا به یبوست را در پی داشته باشد.
کمبود شدید دریافت پروتئین‌ها در رژیم مایعات، عوارضی مانند از دست دادن حجم عضلات بدن را هم برای فرد به دنبال خواهد داشت.
رژیم مایعات، تنها در صورتی توسط پزشکان تجویز می‌شود که فرد بیمار از چاقی بیش از اندازه رنج ببرد و یک عمل جراحی مانند جراحی‌های مربوط به کاهش وزن را پیش رو داشته باشد.
سخن پایانی
رژیم غذایی مایعات راه حل خوبی برای کاهش وزن ارائه نمی دهد و بیشتر وزنی که از دست می دهید بخاطر وزن آب بدن است. که با مصرف مواد غذایی سریعا به جای خود بر می گردد و حتی ممکن است نسبت به قبل بیشتر هم شود. بنابراین اگر مشکل خاصی ندارید سلامت خود را با امتحان کردن چنین رژیم هایی به خطر نیندازید.
