علائم چربی خون بالا و راه های درمان و پیشگیری از آن

چربی خون بالا عبارتست از بالا رفتن مقدارکلسترول و یا تری گلیسرید از مقدار طبیعی آنها در خون که باعث بیماری چربی خون می شود. میزان این مواد در خون در اثر مصرف مواد غذایی بیش از میزان مورد نیاز یا هنگام بروز اختلال در سوخت و ساز چربی، افزایش می یابد. چربی خون و قندخون بالا و همچنین غلظت بالای خون باعث گزگز، مورمور شدن و خواب رفتگی پا می شود و به هنگام خواب، کف پا بسیار داغ می شود و فرد را بیدار می کند.

اختلالات چربی خون

کلسترول

کلسترول در بدن به دو شکل لیپوپروتئین با چگالی پایین (کلسترول بد خون یا LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (کلسترول خوب خون یا HDL) وجود دارد. کلسترول خوب خون با خارج کردن کلسترول مضر از سرخرگ‌ها، از قلب محافظت می‌کند. بر اساس توصیه‌ی پزشکان، باید مقدار این کلسترول در بدن بالا باشد. کلسترول بد خون توسط خود بدن ساخته می‌شود. همچنین کلسترول بد خون، از غذاهای سرشار از کلسترول مانند گوشت قرمز و لبنیات جذب می‌شود. این کلسترول می‌تواند با سایر چربی‌ها و مواد دیگر ترکیب شود و مسیر سرخرگ‌ها را مسدود کند. نتیجه‌ی این امر کاهش جریان خون و بروز مشکلات جدی برای سلامتی بدن است.

مطلب مرتبط: ۱۳ نکته برای کاهش کلسترول با رژیم غذایی

تری‌گلیسرید

تری‌گلیسرید نوعی چربی است که از طریق غذاها به‌دست می‌آید. همچنین زمانی که بدن کالری اضافی را به شکل چربی ذخیره می‌کند، تری‌گلیسرید تولید می‌شود. مقدار کم تری‌گلیسرید برای عملکرد مناسب سلول‌ها ضروری است، ولی مقدار زیاد آن برای سلامتی مضر خواهد بود. اغلب افرادی که مشکل کلسترول بالا دارند، سطح تری‌گلیسریدشان نیز بالاست.

چه چیزی موجب بالا رفتن کلسترول و چربی خون بالا می شود؟

در ادامه راجع به غذاهای سرشار از بعضی چربی ها، مشکلات سلامتی و دیگر شاخص هایی که موجب بالا رفتن کلسترول و تری گلیسیرید می شوند صحبت می کنیم.

1. غذا

چربی های اشباع

غذاهایی که سرشار از چربی‌های اشباع‌شده هستند، کلسترول خون را افزایش می‌دهند. چربی‌های اشباع‌شده بیشتر در محصولات غذایی جانوری یافت می‌شود. پنیر، شیر، کره و گوشت کبابی نمونه‌هایی از این غذاها هستند. همچنین برخی غذاهای با پایه‌ی گیاهی مانند روغن پالم و روغن نارگیل هم محتوی مقدار زیادی چربی‌های اشباع‌شده هستند.

چربی‌های ترانس

بر روی چربی‌های ترانس یا اسیدهای چرب ترانس، فرآیند هیدروژناسیون انجام می‌گیرد. برخی چربی‌های ترانس در فرآورده‌های جانوری وجود دارند. چربی‌های ترانس اغلب در کره‌ی بادام‌زمینی، کره‌ی گیاهی و چیپس سیب‌زمینی یافت می‌شود.

این چربی‌ها از کلسترول خوب خون می‌کاهند و کلسترول بد خون را افزایش می‌دهند. نتیجه‌ی این امر افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته‌های مغزی خواهد بود.

2. بیماری‌ها

کلسترول بالا، بیماری‌های قلبی و دیابت، می‌توانند باعث افزایش تری‌گلیسرید خون شوند.

کلسترول بالا نیز می‌تواند نتیجه‌ی بیماری‌های زیر باشد:

دیابت؛

کم‌کاری تیروئید؛

سندروم سوخت‌وسازی؛

عوارض جانبی داروها؛

نشانگان کوشینگ؛

سندروم تخمدان پلی‌کیستیک؛

بیماری‌های کلیوی.

سایر عوامل افزایش کلسترول خون

کم‌تحرکی و ورزش‌ نکردن می‌تواند کلسترول بد خون را افزایش بدهد. ورزش‌ کردن در افزایش کلسترول خوب خون مؤثر است. مصرف سیگار با ایجاد پلا‌ک‌هایی در سرخرگ‌ها، باعث افزایش کلسترول بد خون می‌شود. سابقه‌ی خانوادگی کلسترول خون نیز می‌تواند احتمال ابتلای فرد به کلسترول بالا را افزایش بدهد.

علائم چربی خون بالا و کلسترول

عمده علایم افزایش چربی خون ناشی از دو عامل است؛ یکی سنگین و غلیظ شدن خون که باعث کندی حرکت آن در عروق می شود ولذا باعث اختلال خونرسانی و کمبود نسبی اکسیژن در بافتها خواهد شد و دیگری، افزایش حرارت بدن در اثر افزایش صفرا. این علایم به طور خلاصه عبارتند از:

1- احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن.

2- خواب آلودگی.

3- سوزش و احساس افزایش حرارت نقاط مختلف بدن به خصوص کف پا که معمولاً در شب تشدید می شود.

4- دردهای نسبتاً مقاوم به درمان در ناحیه ساق و کف پا(و گاهی هم در سایر نواحی بدن).

5- سردردهایی که معمولاً به صورت سنگینی سر خودنمایی می کند.

6- خشکی و یا تلخی دهان.

7- سرگیجه و گاهی وزوزگوش.

8- سردرد، سرگیجه، سنگینی، خواب آلودگی، طپش قلب و علایمی از این دست، پس از مصرف غذاهای چرب؛ و تسکین این علایم با مصرف موادی مثل آبغوره، آبلیمو یا سرکه.

9- افزایش تعریق بدن.

10- ورم و پف کردن صورت.

نکته: ذکر علایم فوق به این معنا نیست که تمام کسانی که دچار افزایش چربی خون می شوند همه علایم فوق را بروز می دهند؛ بلکه اغلب، تنها بعضی از علایم را دارند.

نحوه‌ی تشخیص چربی خون

کلسترول و چربی خون بالا از طریق نوعی آزمایش خون به نام «پروفایل چربی» قابل شناسایی است. این آزمون کلسترول بد خون، کلسترول خوب خون و تر‌ی‌گلیسرید را اندازه‌گیری می‌کند. احتمالا پزشک‌تان از شما خواهد خواست که ۱۰ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی جز آب نخورید و ننوشید. نتیجه‌ی این آزمایش بر مبنای میلی‌گرم کلسترول یا تری‌گلیسرید در دسی‌لیتر (mg/dL) است. نحوه‌ی بررسی اعداد حاصل از این آزمایش به شکل زیر خواهد بود:

کلسترول خوب خون (HDL)

قابل قبول: ۴۵mg/dL به بالا

پایین (نامطلوب): ۳۹mg/dL و به پایین

کلسترول بد خون (LDL)

قابل قبول: ۱۰۰mg/dL و به پایین

متوسط رو به بالا (حد مرزی): ۱۳۰ تا ۱۵۹mg/dL

بالا: ۱۶۰mg/dL و به بالا

کلسترول کامل

قابل قبول: ۲۰۰mg/dL و به پایین

متوسط رو به بالا (حد مرزی): ۲۰۰ تا ۲۳۹mg/dL

بالا: ۲۴۰mg/dL و به بالا

کلسترول کامل‌تان نباید بیشتر از ۲۰۰mg/dL باشد.

تری‌گلیسرید

قابل قبول: ۱۴۹mg/dL و به پایین

متوسط رو به بالا (حد مرزی): ۱۵۰ تا ۱۹۹mg/dL

بالا: ۲۰۰ظmg/dL و به بالا

در درمان اختلال لیپیدی ( چربی خون ) چه انتخاب هایی دارید؟

ترکیبی از داروها و تغییرات سبک زندگی، درمانی موثر برای کنترل سطح کلسترول و تری گلیسیرید بالا است. همچنین ممکن است پزشک مکمل های خاصی را تجویز کند.

داروها

داروهای مختلفی هستند که از آنها برای درمان اختلال لیپیدی استفاده می شود که عبارتند از:

استاتین ها: این داروها مانع تولید کلسترول در کبد می شود، سپس کبد کلسترول را از خون حذف می کند. استاتین ها کلسترول هایی که در شریان ها رسوب کرده اند را جذب می کنند. معمولا موارد زیر تجویز می شوند:

• اتورواستاتین (لیپیتور)
• فلوواستاتین (لسکول)
• رزوواستاتین ( کرستور )
• سیمواستاتین (زوکور)
• پروستاتین

مهار کننده های جذب کلسترول: این داروها سطح کلسترول را با کاهش جذب کلسترول خوراکی پایین می آورد. گاهی این داروها را با استاتین ها ترکیب می کنند.

مهار کننده های اسید های صفراوی: این داروها مواد دارای اسید های صفراوی را کنترل می کنند. این اسیدها مانع از جذب مجدد کلسترول در روده کوچک می شوند.

فیبرات ها: این داروها تری گلیسیرید در خون را کاهش می دهند.

مکمل ها

مکمل های اسید چرب امگا 3 را می توانید بدون نیاز به نسخه از داروخانه ها خریداری کنید، این مکمل ها سطح چربی و LDL خون را کاهش می دهند. اسید چرب های امگا 3 چربی های غیر اشباع شده ای هستند که معمولا در ماهی هایی مانند سالمون به صورت طبیعی یافت می شوند. روغن های گیاهی مانند کانولا و روغن زیتون نیز دارای امگا 3 هستند. نیاسین سطح تولید HDL را بالا می برد و بدون نیاز به نسخه قابل تهیه است.

تغییر در سبک زندگی

برنامه غذایی سالم و انجام ورزش متعادل کمک می کنند سطح کلسترول را پایین بیاورید. همین گام ساده می تواند در همان ابتدا از اختلال لیپیدی یا چربی خون بالا پیشگیری کند.

چگونه می توان از کلسترول و چربی خون بالا پیشگیری کرد؟

انجمن قلب آمریکا توصیه می کند بیش از 6 درصد از چربی های اشباع کالری دریافت نشود. همچنین در هر زمان ممکن از مصرف چربی های ترانس پرهیز کنید. مصرف مقدار زیادی غلات کامل، میوه و سبزیجات کلسترول بالا را کاهش می دهند.

روش های دیگری که کلسترول خون را در سطح سالمی نگه می دارد شامل موارد زیر است:

• خوردن گوشت مرغ بدون پوست و چربی
• خوردن گوشت بدون چربی در اندازه های کنترل شده
• خوردن لبنیات کم چرب یا بدون چربی
• افزایش مصرف چربی های غیر اشباع و چربی های غیر اشباع
• چهار روز ورزش در هفته به مدت 30 دقیقه
• پرهیز از خوردن فست فودها، تنقلات و گوشت های فرآوری شده
• مصرف غذاهای گریل شده یا کبابی به جای غذاهای سرخ شده

برای بهرمندی از رژیم غذایی آنلاین دکتر رویا خادمیان بر روی لینک زیر کلیک کنید:

رژیم غذایی اینترنتی